Εκπαίδευση στις τεχνικές εφαρμογής της Βραχείας Θεραπείας Εστιασμένης στη Λύση (Solution-Focused Brief Therapy, SFBT)

 

Δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι πολλοί που εφαρμόζουν τη SFBT έχουν διαβάσει κάποια βασικά βιβλία - εμείς θα έχουμε το βασικό συγγραφέα τους ως εκπαιδευτή μας απόκτηση δεξιοτήτων και εργαλείων για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του Solution-Focused Brief Therapy στη θεραπεία, τη Συμβουλευτική και το Coaching.

 

 

Περιγραφή:

Το Θεραπευτικό Μοντέλο της Βραχείας Θεραπείας Εστιασμένης στη Λύση (Solution-Focused Brief Therapy - SFBT), αποτελεί ένα από τα μοντέλα της συστημικής θεραπείας που έχει τις ρίζες του στον κοινωνικό κονστρουξιονισμό, σύμφωνα με τον οποίο δεν υπάρχει μία «αντικειμενική πραγματικότητα» αλλά πολλές. Η αντίληψη που έχει το άτομο για το τί είναι πραγματικά «αληθινό»-συμπεριλαμβανομένης της ιδέας για τη φύση των προβλημάτων του και των πιθανών λύσεων-«κατασκευάζεται» καθημερινά μέσω της επικοινωνίας, της κοινωνικής ανταλλαγής με τους άλλους.  Σύμφωνα με τον Luckmann (1990), «η ανθρώπινη πραγματικότητα κατασκευάζεται κοινωνικά μέσω των διαδικασιών της ανθρώπινης επικοινωνίας μέσα σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο κάθε φορά. Ο κοινωνικός κονστρουξιονισμός αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη γλώσσα. Είναι το πιο σημαντικό μέσο των διαδικασιών αυτών, αποτελεί τόσο προϊόν όσο και παράγωγο ανθρώπινης πραγματικότητας».

 

Μεταξύ των βασικών επιρροών που δέχτηκε η SFBT στην ανάπτυξη της προσέγγισής της είναι αυτές των θεωριών του Milton Erickson, του Gregory Bateson και των στρατηγικών θεραπείας που αναπτύχθηκαν στο Ινστιτούτο Ψυχικών Ερευνών (Mental Research Institute/MRI),στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνια. Στο MRI οι θεραπευτές προσανατολίστηκαν σε μία νέα θεώρηση των προβλημάτων των πελατών τους, εστιάζοντας για την επίλυσή τους στο «εδώ και τώρα». Οι θεραπευτικές στρατηγικές που χρησιμοποίησαν αναφέρονταν σε ένα διαδραστικό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο τα προβλήματα δεν υπάρχουν σαν οντότητες μέσα στο άτομο, αλλά προκύπτουν από την αλληλεπίδραση μεταξύ των ατόμων. Ποιο γνωστές στο χώρο του SFBT είναι η συνεργασία των κοινωνικών λειτουργών Steve deShazer και Insoo Kim Berg στο MRI που έφεραν καινούριες προσεγγίσεις στο χώρο της ψυχοθεραπείας. Οι δυο τους, το 1978, ιδρύουν το Κέντρο Βραχείας Οικογενειακής Θεραπείας στο Μιλγουόκι των ΗΠΑ, όπου μαζί με και άλλους θεραπευτές και ερευνητές, όπως για παράδειγμα τον Peter De Jong ανέπτυξαν τη Βραχεία Θεραπεία Εστιασμένη στη Λύση.  Κεντρικό ρόλο της προσέγγισής τους είναι ο προσανατολισμός όχι τόσο στην περιγραφή και ανάδειξη του προβλήματος όσο στην εστίαση στη λύση του. Δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στις καταστάσεις εκείνες όπου το πρόβλημα δεν εμφανίζεται και καλείται ο πελάτης να αναγνωρίσει τα διαφορετικά στοιχεία αυτών των καταστάσεων. Διερευνώνται δηλαδή οι αποκλίσεις, οι εξαιρέσεις των κανόνων που συνδέονται με το πρόβλημα: πότε δηλαδή αυτό δεν εμφανίστηκε ενώ αναμενόταν. Στην προσέγγιση αυτή κυρίαρχη θέση κατέχει η υπόθεση ότι κάθε σύστημα ή πελάτης έχει στη διάθεσή του τα αποθέματα που θα του χρειαστούν προκειμένου να λύσει τα προβλήματά του. Η προσέγγιση της SFBTβασίζεται σε τρεις βασικές αρχές:

1) Μην το διορθώνεις αν δεν είναι χαλασμένο. Η SFBT δεν αναζητά τα βαθύτερα θέματα και δεν βλέπει το πρόβλημα που παρουσιάζεται ως την «κορυφή του παγόβουνου».  Το μόνο πράγμα το οποίο πρέπει ο σύμβουλος να διαχειριστεί είναι το πρόβλημα όπως ορίζεται από τον ίδιο τον πελάτη. Δεν είναι απαραίτητο ή χρήσιμο να κατανοούμε το πρόβλημα. Πιο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τι θα είναι διαφορετικό όταν το πρόβλημα επιλυθεί.

​

2) Βρες τι δουλεύει και συνέχισε να το κάνεις. Η συμβουλευτική διαδικασία προσφέρει ευκαιρίες στον πελάτη και τον σύμβουλο να δουν τι δουλεύει. Δεν είναι και ό,τι καλύτερο να εστιάζει κανείς στις αποτυχίες ή τα πράγματα που δεν βοηθούν στη λύση ενός προβλήματος. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιεί ο πελάτης ότι υπάρχουν στιγμές όπου τα προβλήματα δεν υπάρχουν και να ενθαρρύνεται προς αυτή την κατεύθυνση.  Οι εξαιρέσεις από τα «προβληματικά» πρότυπα συμπεριφοράς λειτουργούν ως δείκτες για λύσεις στις οποίες πρέπει να επικεντρωθούμε. Όπως τονίζει ο deShazer «χρησιμοποιούμε ό,τι κάνει ο πελάτης το οποίο είναι “σωστό”, “χρήσιμο”, “αποτελεσματικό”, “καλό” ή “διασκεδαστικό”, με σκοπό την ανάπτυξη λύσης».

​

3) Αν δεν δουλεύει, σταμάτησέ το και δοκίμασε κάτι διαφορετικό. Σύμφωνα με τον deShazer εάν ο πελάτης συνεχίζει να κάνει το ίδιο πράγμα που δεν λειτουργεί, αυτός είναι και ο ακριβής ορισμός του προβλήματος. Επομένως, είναι σημαντικό να βρεθούν διαφορετικοί τρόποι για την επίτευξη της απαιτούμενης αλλαγής.

 

Υπάρχουν ορισμένες παραδοχές που στηρίζονται στις προαναφερόμενες αρχές:

·Κάθε πελάτης είναι μοναδικός.

·Οι πελάτες έχουν δυνατά σημεία και αποθέματα να διαχειριστούν τα προβλήματά τους.

·Τίποτε δεν είναι μόνο αρνητικό. Υπάρχουν στιγμές όπου το πρόβλημα δεν υπάρχει.

·Οι μικρές αλλαγές φέρνουν σημαντικές αλλαγές.

·Το να μιλάς για λύσεις και όχι για προβλήματα ανοίγει το δρόμο.

·Υπάρχουν πάντα δύο πλευρές μιας κατάστασης, εξαρτάται από που κοιτάς.

·Τα συναισθήματα είναι μέρος του προβλήματος αλλά και της λύσης του.

·Το να μιλάς με τα δικά του λόγια, κάνει τη διαδικασία πιο κατανοητή για τον πελάτη.

·Oι αρνητικοί ορισμοί του πελάτη πρέπει να αντικατασταθούν με θετικούς.

·Η αλλαγή είναι αναπόφευκτη, όση αντίσταση κι αν υπάρχει.

·Το παρελθόν δεν αλλάζει. Ο πελάτης πρέπει να εστιάσει στο παρόν και το μέλλον.

 

Εστίαση του Προγράμματος:

Η εκπαίδευση στηρίζεται στη “μικροανάλυση διαλόγου πρόσωπο με πρόσωπο” με εστίαση την απόκτηση δεξιοτήτων και εργαλείων για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του Solution Focused Therapy στη θεραπεία, τη Συμβουλευτική και το Coaching.

 

Μαθησιακά αποτελέσματα:

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο SFBT προκειμένου να βοηθήσει στην τυποποίηση της εφαρμογής του και να αυξήσει την πιστότητα της μεθόδου θα αναπτύξει τις δεξιότητες σε τρία βασικά στοιχεία:

1) τη χρήση συζητήσεων με επίκεντρο τις ανησυχίες των πελατών,

2) τη χρήση συζητήσεων που επικεντρώνονται στην συν-κατασκευή νέων σημασιών γύρω από τις ανησυχίες των πελατών, και

3) τη χρήση συγκεκριμένων τεχνικών ώστε να βοηθηθούν οι πελάτες στην συν-κατασκευή ενός επιθυμητού οράματος για το μέλλον, στηριζόμενοι στα δυνατά τους σημεία, αποθέματα και προηγούμενες επιτυχίες.

 

Πρόκειται για ένα καινοτόμο πρόγραμμα που για πρώτη φορά θα προσφερθεί στην Κύπρο και στην Ελλάδα.  Το Πρόγραμμα θα διεξάγονται από το Canadian Center for Brief Coaching σε συνεργασία με το Συστημικό Ινστιτούτο Κύπρου και με βασικό εκπαιδευτή τον Peter De Jong, έναν από τους συν-δημιουργούς της μεθοδολογίας SFBT.

 

Σχεδιασμός του Προγράμματος:

Ο σχεδιασμός της εκπαίδευσης παρέχει 40 ώρες διαδικτυακής διαδραστικής εκπαίδευσης που θα καλυφθεί μέσα σε μια περίοδο 7 μηνών. Το πρόγραμμα θα παρέχεται τις Τετάρτες απογεύματα, η ώρα 18:30 – 20:30, ξεκινώντας από τις 10 Φεβρουαρίου 2021.  Συνοπτικά, η εκπαίδευση περιλαμβάνει στο Μέρος Α, 12 εβδομαδιαίες διαδικτυακές συναντήσεις (2 ώρες η καθεμία) περιλαμβανομένων 3 βιωματικών συναντήσεων και στο Μέρος Β , 8 συναντήσεις ανά δεκαπενθήμερο (2 ώρες η καθεμία) και 1 βιωματική συνάντηση.

 

Εκπαιδευτές:

Το Canadian Center for Brief Coaching (ακαδημαϊκό συνδεδεμένο ινστιτούτο με το University of Toronto’s School of Continuing Education) σε συνεργασία με το Συστημικό Ινστιτούτο Κύπρου και με βασικό εκπαιδευτή τον Peter De Jong, έναν από τους συν-δημιουργούς της μεθοδολογίας SFBT.

 

Πιστοποίηση:

Με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης αυτής θα απονεμηθεί το Certificate of Completion από το Canadian Center for Brief Coaching.

 

Δίδακτρα:

Τα δίδακτρα του Προγράμματος καθορίστηκαν στα €1,100 που μπορούν μα πληρωθούν σε 3 ισόποσες δόσεις.  Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής των διδάκτρων το ολικό ποσό θα είναι €550.